Franchise sözleşmesi: nelere dikkat edilmeli

Piyasada hâlâ ortaklarına sunum materyallerinde vaat edilen koşulları sunmayan birçok franchisor var. Hukuk Grubu “Konseyi” daire başkanı Ramil Beydullaev, franchise sözleşmesinin hangi noktalarına imza atmadan önce özellikle dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.

Bazı franchise sahipleri, iş geliştirme ve kârlılığa ulaşma konusunda destek sözü vererek mümkün olduğu kadar çok iş ortağını kendilerine çekmeye çalışır. Ancak sözleşme söz konusu olduğunda her şey tamamen farklı olabilir: çok az spesifiklik, franchise alanlar için birçok yasak ve franchise verenin sorumluluklarının olmaması.

Para israf etmemek ve gelişme olanağı olmadan başkasının işine saplanmamak için sözleşmedeki beş önemli noktayı ele alalım.

Franchising sözleşmesi türleri

Franchise satın almadan önce dikkat etmeniz gereken ilk şey — önerilen sözleşme türü.

Rus mevzuatında franchising konusunda özel kurallar bulunmadığından, mal sahibi ile franchise ortağı arasındaki ilişki aşağıdaki sözleşmelerden biriyle düzenlenebilir:

• Ücretli hizmetler için bir sözleşme;
• teslimat sözleşmesi;
• ajans sözleşmesi;
• lisans sözleşmesi;
• ticari imtiyaz sözleşmesi.

Sözleşme türünün seçimi, franchise iş modeline ve devredilen fikri mülkiyet listesine bağlıdır.

Fakat pratikte klasik franchisingde tarafların ticari imtiyaz sözleşmesi (CCA) veya lisans sözleşmesi (LA) yaparak ilişkiyi resmileştirdiğini söyleyebilirim.

Yasal açıdan CCA'nin seçilmesi önerilir. Buna göre, franchise alan, ticari markayı ve diğer maddi olmayan faydaları ve varlıkları kullanma hakkını alır — örneğin ticari isim, teknik bilgi, tasarım nesneleri, programlar ve diğerleri.

Daha az tercih edilen seçenek — bu LA. Franchise sahibi imzalamakta ısrar ederse tescilli bir markası olmayabilir. Ancak franchising'in kalbinde yer alan ticari marka ve onu elden çıkarma haklarıdır. Bu nedenle franchise sahibinin başka nedenlerle lisans sözleşmesi yapmaya yönlendirildiğinden ve markayla tam bir uyum içinde olduğundan emin olun.

Franchise kullanım bölgesi

Franchise kullanım bölgesi ile ilgili hususlara da dikkat etmekte fayda var. Franchise alanın faaliyetlerini nerede yürütebileceğini ve aynı bölgedeki ortak noktalarının yakınlığı sorunlarının nasıl çözüleceğini açıklığa kavuştururlar.

Bir franchise ortağı için en karlı seçenek — bu, kendisine özel bir lisans veya imtiyazın (münhasır haklar) devredilmesidir. Bu durumda franchise alan, franchisor ve diğer franchise sahipleri ile rekabete girmeden, anlaşmada belirtilen bölgede satış noktalarını geliştirebilecektir. Bu, iş ortağının ağın tek temsilcisi olmasına ve işlerini belirli bir bölge veya şehir içinde tekelci bir şekilde ölçeklendirmesine olanak tanır.

“Güvenlik yarıçapı” ile ilgili koşullar özellikle güzellik, catering ve perakende ticaret alanlarındaki franchising anlaşmalarıyla ilgilidir.

Franchise verenin yükümlülükleri

Sözleşmedeki aynı derecede önemli bir nüans, franchise sahibinin yükümlülüklerinin yer aldığı bölümdür. Ve okurken dikkat etmeniz gereken ilk şey — reklam materyallerinde belirtilen tüm garantilerin (örneğin, geri ödeme garantisi) mevcut olması.

Franchise verenin tüm yükümlülükleri açıkça ve özel olarak belirtilmelidir — bunların yerine getirilmesi için hacmi, sırayı ve son tarihi belirtir. Net formülasyonlara soyut ve basitleştirilmiş noktalar getirmek önemlidir.

Sözleşmede öngörülen yükümlülüğün, yerine getirilmemesi nedeniyle bir para cezası olmadığı sürece hukuki bir değerinin olmadığını lütfen unutmayın. Bu nedenle, franchisor'un her yükümlülüğü, ihlalin gerçekleştiği her olay veya gün için (yükümlülüğün niteliğine bağlı olarak) kendisi tarafından ödenecek bir ceza ile desteklenmelidir.

“Bilgi Tabanından” Hükümler

“Bilgi Tabanı” olarak adlandırılan hükümlerle ilgili hükümleri okuduğunuzdan emin olun. (veya yasal anlamda — teknik bilgi).

Know-how, franchise alanın yardımıyla faaliyetlerini başlatacağı ve yürüteceği bilgi materyallerini içerir. Çoğu zaman franchise'ın ana varlığı teknik bilgidir. Bu nedenle, bununla ilgili tüm hükümlerin mümkün olduğunca ayrıntılı bir şekilde açıklanması önemlidir. Bu nedenle sözleşmenin, imzalandıktan sonra franchise alana devredilen malzemelerin ayrıntılı bir tematik listesini içermesi gerekir.

Tartışmalı konuların çözülmesi gerekiyorsa, franchise alanın iş yapmaya yönelik bilgi listesinin eksik olduğuna dair kanıtı olması gerekir.

Sözleşme süresi

CCA'nin geçerlilik süresinin, bir dizi münhasır hakkın parçası olarak devredilen ticari markanın geçerlilik süresiyle sınırlı olduğunu unutmamak önemlidir. Bu nedenle sözleşmenin, markanın geçerliliğinin zamanında uzatılmasına yönelik garantiler içermesi gerekir. Ayrıca, franchise alan, belirsiz bir süre için bir sözleşme imzalayarak, ortağı yükümlülüklerini ihlal etmemiş olsa bile, franchise sahibinin sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetme riskiyle karşı karşıya kalır.

Sözleşmenin erken feshi için franchise alanın ihlallerinin önemli ve sürekli olması gerekir. Aksi takdirde, telif ücretinin ödenmesinde bir günlük gecikme olması durumunda franchise veren, haklarını kötüye kullanabilir ve ortakla olan işbirliğini sonlandırabilir.

Sonuç olarak, önemli miktarda para kaybedip franchisor ile zor bir ilişkiye girmektense, zaman ayırıp sözleşmeyi tam olarak okumanın daha iyi olduğunu özetlemek isterim.